31 maja obchodzony jest Światowy Dzień bez Papierosa. Warto o tym wspomnieć, ponieważ najczęściej pierwszą używką, po którą sięga młodzież są właśnie papierosy. Przyczyny palenia są różne: ciekawość, chęć dopasowania do grupy rówieśniczej, presja ze strony kolegów, którzy palą, nieumiejętność odmówienia, pragnienie zaimponowania innym, dodanie sobie pewności siebie, przekora, bunt przeciwko autorytetom czy w końcu łatwy do nich dostęp. Należy podkreślić, że proces uzależniania się od palenia następuje stopniowo.
Pierwszy etap to przygotowywanie się. Jest to czas, w którym oswajamy się z paleniem dorosłych: rodziców, znajomych, starszego rodzeństwa czy innych osób. To wtedy też kształtowane są postawy i przekonania o "pożytkach" płynących z palenia. Zaczyna być ono postrzegane jako czynność użyteczna, przybliżająca do dorosłości, sprzyjająca niezależności oraz pomagająca w sytuacjach trudnych.
Następnie zaczyna się próbowanie, czyli pierwsze 2-3 pociągnięcia najczęściej pod presją rówieśników. Niestety zauważa się, że na tym etapie po papierosy sięgają coraz to młodsi uczniowie.
Powtarzanie palenia, choć jeszcze nieregularne charakteryzuje kolejny etap - eksperymentowanie. Polega on na okresowym paleniu, z określonymi osobami i w określonych miejscach (np. na podwórku). Jest to wstęp do regularnego palenia, które oznacza wypalanie papierosów w stałych odstępach czasu, początkowo przynajmniej raz w tygodniu, a następnie z rosnącą częstotliwością, pod wpływem różnorodnych sytuacji życiowych lub kontaktów interpersonalnych. Łatwy dostęp do papierosów jest czynnikiem, który niestety sprzyja paleniu przez dzieci i młodzież. Prowadzi to do ostatniej fazy - uzależnienia cechującego się fizjologicznym zapotrzebowaniem na nikotynę. Palisz, bo nie możesz już przestać.Zanim sięgniesz po papierosa - poznaj jakie związki chemiczne wchodzą w jego skład.
Dym tytoniowy zawiera ok. 4000 związków chemicznych, z których ponad 40 ma działanie rakotwórcze. Najważniejsze z nich to:aceton (trujący rozpuszczalnik organiczny), kadm (rakotwórczy metal ciężki), naftyloamina (substancja rakotwórcza wchodzi w skład barwników, używanych w przemyśle drukarskim), cyjanowodór (kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa), piren (związek silnie trujący), metanol (trujący alkohol powodujący ślepotę), naftalina (środek przeciw molom), chlorek winylu (stosowany w produkcji plastiku), arsen (trujący metal ciężki), DDT (środek owadobójczy), fenol (trujący środek dezynfekujący), dimetylonitrozoamina (silna substancja rakotwórcza), uretan (organiczny związek rakotwórczy), nikotyna (silna trucizna, ma właściwości uzależniające – jest narkotykiem) amoniak (parząca substancja, drażniący gaz), akrydyna (stosowana w produkcji barwników), polon (pierwiastek rakotwórczy), toluidyna (trujący rozpuszczalnik chemiczny), toluen (rakotwórczy rozpuszczalnik przemysłowy), butan (łatwopalny gaz), tlenek węgla (śmiertelnie trujący gaz, powoduje zaczadzenie), formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych, np. żab, substancje smoliste (z których większość, jak benzopiren, węgiel radioaktywny czy fosfor - posiada właściwości rakotwórcze).To właśnie znajdziesz w papierosie! Jak palenie wpływa na nasz organizm możesz dowiedzieć się oglądając poniższy filmik. Warto również pamiętać o tym, że pierwszą reakcją na zapalenie papierosa jest kaszel, a więc próba oczyszczenia płuc. Nasz organizm próbuje się w ten sposób bronić. Pierwsze palenie powoduje zawroty głowy, tętnienie w skroniach, a także nudności i wymioty, przynajmniej dotąd, dopóki organizm nie przyzwyczai się do stałego zatruwania. Nikotyna posiada właściwości uzależniające podobnie jak alkohol, narkotyki czy dopalacze. Nałogowy palacz po 20-30 minutach od zakończenia jednego papierosa zaczyna odczuwać głód nikotyny, gdyż jej stężenie we krwi spadło, musi więc zapalić kolejnego. Tak więc to papieros rządzi osobą, która pali, a nie odwrotnie. Nikotyna powoduje również wzrost ciśnienia i zwiększenie uderzeń serca. Uszkadza przede wszystkim układ krążenia, stąd często nazywana jest trucizną serca i naczyń krwionośnych.
Palacze częściej odczuwają zadyszkę i mają chrypkę. Ich rysy twarzy są ostrzejsze, cera szara, a zęby trudno jest doczyścić z tytoniowego nalotu. Inną grupą chorób spowodowanych paleniem są nowotwory, a zwłaszcza rak płuc, oskrzeli, przełyku i krtani.
Nie można także zapominać o skutkach biernego palenia (inaczej „palenia z drugiej ręki”), które jest równie niebezpieczne jak palenie czynne.
Pamiętajmy, że gdy palimy papierosy, trujemy nie tylko siebie, ale i osoby z naszego otoczenia. A co daje niepalenie?
1. Lepsze zdrowie;
2. Większą odporność na choroby;
3. Ładniejsze włosy, zęby, paznokcie,
4. Świeży oddech,
5. Lepszą kondycję fizyczną
6. Oszczędności finansowe. Dlatego jeśli ktoś ze znajomych proponuje ci abyś zapalił i wiesz, że nie jest to dobre dla ciebie:Bądź stanowczy! Powiedz Nie!
Pamiętaj, że nie odrzucasz osoby, ale propozycję, której nie akceptujesz.
Nie tłumacz się i nie usprawiedliwiaj!
Nie stój i nie czekaj, aby cię przekonano do zmiany zdania.
Masz prawo powiedzieć Nie!Opracowano w oparciu o:
J. Szymborski, W. Zatoński, Z. Juczyński, T. Kowalczyk, N. Ogińska- Bulik,
G. Mierzejewska „Znajdź właściwe rozwiązanie” Program profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum
http://psse-kolo.pl/images/pliki-do-pobrania/profilaktyka-palenia-tytoniu/materialy-informacyjne/co-zawiera-dym.pdf