Dlaczego narkotyki nie są fajne?

    Uzależnienie od narkotyków to jedna z chorób cywilizacyjnych. Jej konsekwencje są różnorakie i dotyczą zarówno samych osób przyjmujących niebezpieczne substancje, ich najbliższego otoczenia (rodziny i przyjaciół), a także całego społeczeństwa i jego funkcjonowania. 
    Mówiąc o narkotykach powinniśmy przede wszystkim  poznać kilka faktów: czym są, w jaki sposób działają na organizm człowieka, jakie są fazy uzależnienia i jakie mogą być skutki ich używania. 

Narkotyki – czym właściwie są?

    Najogólniej mówiąc, narkotyk jest środkiem, który w pewien sposób oddziałuje na nasz układ nerwowy, wpływa na nastrój, myśli oraz zachowanie osoby, która go przyjmuje. Zmienia jej świadomość lub uczucia poprzez oddziaływanie na neuroprzekaźniki obecne w mózgu, takie jak dopamina, norepinefryna czy serotonina. Wskutek tego zmieniają się reakcje fizyczne oraz odbiór otoczenia. 
    Podobnie jak w przypadku palenia papierosów, picia alkoholu, dopalaczy, tak i w przypadku narkotyków przyczyny sięgania po nie są różne. Wśród najczęściej pojawiających się wymienia się:
- ciekawość - jest ona jednym z motywów eksperymentowania z narkotykami, młodzi ludzie sięgają po nie, ponieważ chcą zobaczyć efekty jakie one wywołują;
- nuda - brak atrakcyjnych sposobów spędzania wolnego czasu często skłania młodzież do sięgania po narkotyki, które stają się w ich przekonaniu najciekawszym sposobem na wypełnienie czasu i poradzenie sobie z uczuciem znudzenia;
- ucieczka od problemów - narkotyki mogą się wydawać sposobem na ucieczkę od nieprzyjemnej rzeczywistości i poradzenie sobie z problemami takimi jak: nadmierne wymagania ze strony rodziców, szkoły, rozpad rodziny czy trudności w relacjach z rówieśnikami;
- poczucie pobudzenia – niektóre nastolatki wierzą, że używanie substancji może dawać przyjemne wrażenia fizyczne i psychiczne, a wprowadzenie się w stan silnego pobudzenia pozwala osiągnąć wspaniałe samopoczucie;
- poczucie pewności siebie - typową cechą młodych ludzi jest poczucie niepewności w sytuacjach społecznych i kontaktach towarzyskich. Niektórzy z nich to właśnie w narkotykach widzą sposób na dodanie sobie odwagi i pewności siebie w relacjach z rówieśnikami;
- chęć przystosowania się do grupy - branie narkotyków jest niekiedy rodzajem ceny jaką płaci się za przynależność do grupy. Młodzi ludzie pragną być akceptowani przez swoich rówieśników, chcą być postrzegani przez nich jako „fajni kumple”. Dlatego z obawy przed wykluczeniem, bojąc się przeciwstawić, sięgają po nie w przekonaniu, że pomogą im one w dopasowaniu się do grupy rówieśniczej. 

     Każdy, kto zaczyna swoją „przygodę” z substancjami psychoaktywnymi nie dopuszcza do siebie myśli, że może się uzależnić.  Jest przekonany, że jego to nie dotyczy, uważa, że od jednego razu nic się jeszcze nikomu nie stało, zakazy są po to żeby je łamać,  potrafi  to kontrolować i może  w każdej chwili przestać itp. Niestety,  prawda jest taka, że  uzależnić może się każdy. Nie ma znaczenia status społeczny, wykształcenie, płeć  czy  wiek. Z badań wynika, że im wcześniej młodzi ludzie zaczynają palić, spożywać alkohol czy mieć kontakt z innymi substancjami psychoaktywnymi,  tym większe prawdopodobieństwo  używania ich również w życiu dorosłym. Nie wiadomo, który „raz” może być decydujący, od którego wszystko się zaczyna. Wiadomo jednak, że w przypadku eksperymentowania z narkotykami, w zależności od ich rodzaju, proces ten może nastąpić szybciej. 
     Uzależnienie rozwija się stopniowo przechodząc przez pewne fazy. 
 
Faza I - eksperymenty
    Zapoznanie z narkotykami następuje najczęściej na imprezie, podczas wakacji, w grupie rówieśniczej, na której nastolatkowi zależy. Zwykle ciekawski nastolatek chce spróbować jak to jest po wzięciu narkotyków. Korzysta więc z okazji na jakiejś imprezie lub wspólnie z innymi kolegami podejmuje się zakupu. Na tym etapie młody człowiek sięga zwykle po narkotyki gdy ma okazję: na przyjęciu, kiedy ktoś go częstuje itp. Nie planuje następnego brania.
 
Faza II -  branie (używanie) towarzyskie
   W poprzedniej fazie nastolatek nauczył się już, co zrobić aby zmienić swój nastrój, poznał działanie niektórych narkotyków.  Stwierdził np. że po narkotyku mógł się rozluźnić, lepiej rozmawiało mu się z ludźmi, był dowcipniejszy i bardziej swobodny, zapragnął więc eksperyment powtórzyć.  Już nie czeka na kolejną imprezę, nie czeka aż ktoś go poczęstuje. Zaczyna sam szukać okazji i towarzystwa, w którym będzie mógł zażywać narkotyki. Przejmuje inicjatywę. Zażywa częściej rozpoczynając grę w zaprzeczenie. Dla rodziców jest wciąż cichym i spokojnym dzieckiem, dla znajomych – swobodny i wyluzowany. Oczywiście przerwanie na tym etapie nie jest jeszcze problemem, jednak kłopot polega na tym, że to się coraz bardziej podoba.  Jak jazda na górskiej kolejce - żądny przygód nastolatek wsiadł do wagonika i zaczyna swoją podróż.
 
Faza III – regularne używanie (nadużywanie)
       Nie wiadomo kiedy dokładnie narkotyki stają się dla młodej osoby dodatkiem do codziennego życia. Coraz częściej są zażywane, coraz krótsze są okresy abstynencji i coraz większe ilości kupowanego „szczęścia” kosztują. Kieszonkowe przestaje wystarczać, zaczynają się kradzieże, długi, wynoszenie z domu wartościowych przedmiotów lub handel narkotykami. Pojawiają też pierwsze konsekwencje, których nastolatek nie chce zauważać: gorsze oceny, kłopoty z koncentracją i pamięcią, problemy zdrowotne.  Zwiększa się ilość kradzieży, długów i  liczba nieobecności w szkole. Wymówki są jednak starannie przemyślane, a późne powroty dobrze usprawiedliwione.
 
Faza IV - ciągłe branie (uzależnienie)
        W tej fazie bycie „na haju” staje się głównym celem życia. Stan odurzenia właściwie się nie kończy. Trudniej utrzymać życiową grę pozorów, że wszystko jest OK. Pojawiają się stwierdzenia w stylu: „Co cię to obchodzi?, „To moje życie i mogę z nim robić co chcę” itp. Na tym etapie można już mówić o uzależnieniu: nastolatek bierze, bo bardzo tego chce, mimo, że narkotyk wyrządza szkody w jego życiu. Kiedy bierze, przez chwilę jest dobrze, ale gdy mija działanie narkotyku, pojawia się koszmar codziennego życia i problemy, które się do tej pory nagromadziły. Bierze aby zapomnieć, aby nie czuć. Bierze codziennie i coraz większe ilości, właściwie nie bywa trzeźwy. Bierze tez coraz mocniejsze narkotyki. Do uzależnienia psychicznego dołącza się fizyczne: ciało przyzwyczaiło się do codziennej dawki narkotyku, włączyło go w swój metabolizm i kiedy go zabraknie, młody człowiek czuje się chory. Ma dreszcze, biegunkę, wymiotuje, bolą go mięśnie – jest to tzw. głód. W fazie IV nastolatek już zwykle nie chodzi do szkoły, nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom. Kłamie, kradnie oszukuje - wszystko po to, aby chronić swój nałóg.  I jeszcze jedno: w miarę postępowania uzależnienia narkotyki stają się dla nastolatka  czymś coraz bardziej znaczącym, ważniejszym niż cokolwiek w jego życiu. Zdarzają się ucieczki z domu, łamanie prawa, utrata przytomności, przedawkowanie, wykorzystywanie seksualne, bycie ofiarą przemocy. Młody człowiek bierze narkotyki bo musi. Nie jest w stanie bez nich funkcjonować. Traci  także kontrolę nad całym swoim życiem. 

Jak postępuje proces uzależnienia możesz zobaczyć oglądając poniższy filmik:

Obejrzyj także „Cała prawda o nałogach”.

W jaki sposób narkotyki działają na organizm człowieka?
· wstrzymują dopływ tlenu do mózgu, przez co szare komórki obumierają i już się nie regenerują;
· uszkadzają wątrobę, serce, mózg, układ nerwowy, szpik kostny;
· doprowadzają do zaniku czerwonych ciałek krwi, bez których organizm jest niedotleniony;
· wypłukują  z organizmu wapń, przez co niszczą uzębienie; 
· obniżają popęd płciowy, a także uszkadzają komórki rozrodcze, powodując trwałe zmiany w chromosomach;
· wywołują schorzenia takie jak: napady padaczkowe, udar mózgu, zawał serca, uszkodzenia nerek;
· prowadzą do wielu chorób psychicznych (zaburzeń  osobowości, nastroju, psychoz, depresji, nerwic czy stanów lękowych.
Uzależnienie od narkotyków może prowadzić do przedawkowania, silnego zatrucia oraz do śmierci.

    Wyjście z nałogu jest trudne,czasami wręcz niemożliwe. Wszystko zależy od tego czy osoba uzależniona chce coś naprawić i zmienić w swoim życiu czy nie. Pierwszym krokiem do próby wyleczenia się, jest przyznanie się przed samym sobą, że ma się problem i chce się to zmienić. Jest to niezwykle istotne, ponieważ przy braku takiej postawy żadna metoda leczenia nie będzie miała większego sensu. Na tym etapie niezbędna jest także fachowa pomoc specjalistów od uzależnień i poddanie się terapii. 

Dlaczego nie warto sięgać po narkotyki?
· Narkotyki tylko obiecują, że mogą dać Ci coś lepszego, ale naprawdę zabierają to, co już masz, a w zamian dostarczają jedynie problemy!
· Przez narkotyki możesz stracić wszystko co masz, nawet jeśli dziś uważasz, że to wszystko to niewiele!
· Sięgając po narkotyki na kłopoty nie będziesz musiał długo czekać!
· Osobie, która Ci je sprzedaje nie zależy na Tobie, dla niej liczy się tylko to, czy kasa się zgadza!
Chcesz być człowiekiem wolnym - powiedz narkotykom stanowcze NIE!!

Jak pomóc sobie?
· Poznaj siebie, nazywaj swoje uczucia i myśli, które Ci towarzyszą.
· Nie bój się mówić, że coś Cię niepokoi, czujesz strach, odczuwasz radość, nie wstydź się swoich emocji!
· Naucz się mówić NIE, jeśli wiesz, że coś nie jest dobre dla Ciebie i źle się z tym czujesz.
· Nie wciągaj się w opowieści o piciu i braniu, paleniu. To nieprawda, że każdy normalny nastolatek eksperymentuje z narkotykami!
· Zmień znajomych, jeśli czujesz, że są dla Ciebie zagrożeniem.
· Nie podejmuj żadnych ważnych decyzji w chwilach słabości i załamania!
· Nie wstydź się szukać pomocy!

Opracowano w oparciu o:
M. Pasek – „Narkotyki przy tablicy” 
Ulotka: Narkotyki? To mnie NIE KRĘCI!  
file:///D:/Rapid/dopalacze.-scenariusz-spotkania-z-rodzicami_11%20(1).pdf