Drodzy Rodzice!
Co raz częściej zdarza się nam obserwować, że dziecko, które trafia do szkoły nie jest w stanie wymawiać w sposób prawidłowy jednego lub kilku dźwięków mowy, jego wymowa jest zaburzona lub całkowicie niezrozumiała.
Pamiętajmy, dziecko, które osiągnęło wiek szkolny powinno prawidłowo realizować wszystkie głoski. Jeżeli tak nie jest, należy jak najszybciej mu pomóc, bo wbrew niektórym poglądom to samo nie minie.
Najczęstszymi zaburzeniami mowy są:
· Dyslalie Jednym z rodzajów dyslalii jest seplenienie. Seplenienie polega na niewłaściwej artykulacji głosek syczących (s, z, c, dz), szumiących (sz, cz, ż, dż) oraz ciszących (ś, ć, ź, dź). W zależności od miejsca, w którym powstaje wadliwa artykulacja wyróżnia się różne typy seplenienia. Dość często spotykanym jest seplenienie międzyzębowe - dziecko w czasie mowy wsuwa język między zęby.
· Rotacyzm Polega na niewłaściwej wymowie spółgłoski „r”.
· Kappacyzm, gammacyzm Dziecko niewłaściwie wymawia głoski „k” i „g”. Zazwyczaj wymawia je jak „t” lub „d”.
· Mowa bezdźwięczna Dziecko wymawia głoski dźwięczne jako bezdźwięczne.
· Jąkanie Jąkanie u dzieci polega na niewłaściwym tempie, płynności oraz rytmie mówienia.
Aby dziecko mówiło w sposób prawidłowy nie wystarczy przyprowadzić go do logopedy. Niezwykle ważne są ćwiczenia z dzieckiem prowadzone systematycznie w domu (chociaż po kilka minut dziennie).
Ćwiczenia logopedyczne powinny przede wszystkim uwzględniać:
naukę odpowiedniego sposobu oddychania
ćwiczenia narządów artykulacyjnych: warg, języka
utrwalanie prawidłowych dźwięków najpierw w izolacji, potem w sylabach, wyrazach i zdaniach
Ćwiczenia oddechowe:
Podstawowe zasady prawidłowego oddychania:
1. W fazie spoczynku wdech i wydech nosem.
2. Podczas ćwiczeń oddechowych wdech nosem - wydech ustami.
3. Oddychanie przeponowo - żebrowe, a nie piersiowe, tzn. podczas wdechu rośnie brzuch, klatka piersiowa i ramiona nie unoszą się.
Przykłady ćwiczeń oddechowych:
· Dmuchanie na piórko, wiatraczek, papierowe ślimaczki, zawieszone na patyku papierowe węże, kwiatuszki, płomień świecy
· Przenoszenie za pomocą słomki elementów, np. kropek na biedronkę, kropli deszczu na chmurkę, liści na drzewo.
· Puszczanie baniek mydlanych
· Liczenie na jednym wydechu
· Nadmuchiwanie balonów
· Wydmuchiwanie kółek na lustrze
Ćwiczenia usprawniające język (ćwiczenia wykonuje się przy szeroko otwartych ustach !)
· Język wysunąć na brodę, a następnie unieść do górnych ząbków.
· Język wysunąć na brodę, a następnie podnieść wysoko do górnej wargi.
· Zagięty do góry czubek języka przenosić naprzemiennie od prawego do lewego kącika ust i odwrotnie.
· Oblizywać tylko górną wargę od kącika ust lewego do prawego i odwrotnie.
· Oblizywać wargi dookoła w jedną i drugą stronę.
· Strzelać/kląsać językiem.
· Szukać naprzemiennie ostatniego ząbka po prawej stronie i ostatniego po lewej/i odwrotnie.
· Wypychać/jedyne ćwiczenie przy zamkniętych ustach/ językiem prawy i lewy policzek
· Zabawa „liczenie ząbków” – unoszenie czubka języka do zębów górnych po kolei
· Zabawa „maszerujemy” 1 – 4, dziecko dotyka czubkiem języka najpierw do górnej wargi, potem do prawego kącika ust, do wargi dolnej, do lewego kącika ust, dotykanie czubkiem języka do krawędzi zębów górnych, a potem dolnych.
· Zabawa „Glonojad” – przyklejanie czubka języka do wałka dziąsłowego
· Przesuwanie języka w głąb jamy ustnej po podniebieniu.
Sprawnościowe ćwiczenia warg
· Usta szeroko otwarte, charakterystyczne dla głoski "a"
· Usta szeroko otwarte, charakterystyczne dla głoski "o"
· Usta wysunięte do przodu w kształcie dzióbka, charakterystyczne dla głoski "u"
· Usta szeroko uśmiechnięte, charakterystyczne dla głoski "i"
· Łączenie ruchów warg w następujące pary:
u - i
u - a
u - o
a - o
a - i
· Wysuwanie i spłaszczanie warg złączonych
· Cmokanie: wargi ściągnięte
· Dmuchanie przez wargi w kształcie dzióbka
· Półuśmiech: odciąganie na przemian kącików warg
· Oblizywanie górnej wargi
· Oblizywanie ruchem okrężnym warg posmarowanych miodem lub dżemem itp.
Wspólne ćwiczenia logopedyczne w domu powinny być prowadzone systematycznie. Ważne jest by towarzyszyła im miła atmosfera, niech nie będą przykrym obowiązkiem, lecz super zabawą, wszystko zależy od naszej pomysłowości.
Możemy na przykład wspólnie razem zrobić pomoce logopedyczne, albo „poćwiczyć przed komputerem”.
Zachęcam do skorzystania z podanych niżej linków, na których znajdują się ćwiczenia online, ćwiczenia do wydrukowania i dużo ciekawych pomysłów na zabawy logopedyczne w domu.
O tym jak utrwalać prawidłową wymowę poszczególnych głosek w następnym poście – serdecznie zapraszam!